Mantelzorgers in het licht

Ricardo (30) is sinds een paar jaar mantelzorger van zijn opa, meneer Wildenberg. Hij is opgegroeid bij zijn opa en oma: “Opa is als een vader voor mij. Dat is hier ben opgegroeid is niet vanzelfsprekend. Niet zoals het hoort. Maar ik ben hier niks tekort gekomen. Daarom vind ik het vanzelfsprekend dat ik er voor opa ben, nu hij mijn hulp nodig heeft.”

Oma’s kindje

Voor mijn oma gold precies hetzelfde, maar zij is helaas dit jaar overleden. Vlak voor corona kreeg ze een ontsteking in haar been, waardoor ze plots niet meer kon lopen. Ze kwam op bed te liggen. Dat dit tijdens corona speelde was voor haar de nekslag voor haar gezondheid. De ontsteking werd chronisch, daarna kreeg ze ook nog borstkanker. Haar situatie bleef maar erger worden, in die tijd hielp ik haar met uit bed komen, naar het toilet gaan, douchen en verzorgende dingen. Eten koken. Ook dat vond ik niet meer dan normaal. Zij heeft haar leven lang voor mij gezorgd. Ze kookte voor me, waste voor me. Ik ging voor technische dingen naar mijn opa, maar voor al het andere naar haar, Wat dat betreft ben ik een oma’s kindje.

"Dat ik hier ben opgegroeid is niet vanzelfsprekend"

Geen moeite, wel veel tijd

Ze moest om de paar maanden naar het ziekenhuis. Ik woonde toen al op mezelf, dus ik was er vooral te vinden in de avond. Eerst werken. Na het werk sporten om mijn hoofd leeg te maken, daarna naar huis om te helpen waar het kan. Dan was daarna de batterij wel echt leeg. Maar ik ben blij dat ik het heb kunnen doen. Mijn oma was gelukkig positief ingesteld en had op een gegeven moment een breiclubje gevonden op Facebook. Daar belde of facetimede ze elke dag mee. We dachten dat alles goed was, maar een jaar later bleek de kanker toch uitgezaaid. Het laatste jaar van haar leven was zwaar.

Vroeg naar bed

Ik ging niet met een gerust gevoel naar huis. Toen oma een keer was gevallen sliep ik wekenlang slecht. Je kunt een speld horen vallen en dan veer je al op. Dat is wat stress en zorgen met je doen. Als resultaat lag ik op vrijdagavond vaak al om 20.00 uur op bed. Best vroeg voor iemand van nog geen 30.

Medicatie tellen

Voor opa hoefde ik destijds nog niet veel te doen. Hij kon alle fysieke dingen zelf, zoals het huishouden. Pas later kreeg opa dementie. Toen werd het wel erg lastig: opa vergeetachtig, oma ernstig ziek.

"Mentaal ben ik reëel, maar het is wel knalhard"

Je moet ook voor jezelf blijven zorgen, daarom heb ik toen oma overleed wat tijd voor mezelf genomen. Mentaal ben ik reëel, maar het is wel knalhard. Voor opa zijn het vooral kleine dingen die ik doe: pakt ie zijn medicijnen wel? Ik tel altijd wat er is en aan het einde van de dag check ik wat er op is. Ook maak ik eten voor hem en mijn vriendin. Voor mij maakt het echt niets uit of ik nou voor twee of drie mensen kook. Ik heb de keuze gemaakt dat ik zo veel mogelijk wil doen voor mijn ouders.

Kleinzoon uit duizenden

Meneer Wildenberg vindt Ricardo een kleinzoon uit duizenden: “Hij heeft veel gedaan hoor. Ik ben blij dat hij er voor me is. Ik blijf zo actief mogelijk, dat wel. Wat ik zelf kan doen, doe ik. En als Ricardo even wat minder kan doen, pak ik het zelf op waar het kan.

“Ik regel alles”

Marja (58) is mantelzorger voor haar moeder, mevrouw van den Berg. Al vijf jaar zorgt Marja voor haar, nadat ze vanuit een actief leven op haar 79e lelijk ten val kwam. Na zeven weken in het ziekenhuis en zeven weken herstellen in Mariaoord begon het: “Ik moest van alles regelen om mijn moeder thuis te krijgen. Een ziekenhuisbed, zorg in huis, een traplift, beugels in de badkamer en in de wc. Het was zwaar, ook omdat mijn moeder in die periode niet mijn enige zorg was.

Voor drie mensen zorgen

Mijn broer was namelijk ook ziek. Ik heb een huisje voor hem geregeld, alle aanvragen voor toeslagen ingevuld en tot hij overleed, kwam hij elke dag bij mij eten. Ook mijn ex-man werd ziek, dus er was een periode dat ik voor drie mensen moest zorgen. Dat werd wel erg veel. Op een gegeven moment sluipt het erin en ga je eraan onderdoor. Ik cijferde mezelf volledig weg.

"Ik gun het mijn moeder"

Elke dag ben ik tot 23.00 uur bezig. Ik doe het met liefde en ik zou niet anders willen, maar tegelijkertijd voelt het soms alsof ik eraan onderdoor ga. Ik leef voor haar, mijn hele dag staat in het teken van mijn moeder. Mijn man zegt dan ook weleens: met wie bende gij nou getrouwd, met mij of je moeder? Dat is een enorme prijs die ik betaal, toch zou ik het niet anders willen. Ik vind het leuk en ik gun het haar.

Rouwverwerking

Dat betekent wel dat ik geen tijd heb om bij vrienden koffie te drinken bijvoorbeeld. Dan zit ik daar niet rustig, wetende dat mijn moeder alleen zit.” Uiteindelijk werd het Marja te veel en kreeg ze last van hyperventilatie: “Ik kon het niet meer. Ik was in korte tijd mijn broer, mijn vader en mijn ex-man verloren en daarbij de zorg van mijn moeder werd te veel. Ik ben toen in therapie gegaan; rouwverwerking. Ook slik ik medicijnen om beter te slapen. Verder komt er een keer per week iemand om te wandelen, tegen wie ik alles kan vertellen.

Dat probeer ik overigens ook bij mijn moeder, maar die staat er niet open voor. Ik zou het haar gunnen want het lucht enorm op; ik kan bij haar lachen en huilen. Bovendien is zij haar zusje verloren en weet ze daardoor ook hoe het voelt om te rouwen. Het is een goede beslissing geweest om bewust voor mezelf te kiezen.” Naast hulp voor zichzelf is er inmiddels ook hulp voor haar moeder, in de vorm van Begeleiding.
Zij komen boodschappen doen, administratie en nemen haar mee naar de kapper. Ook komt er eens per twee weken een vrijwilliger.

Duizenden euro’s

Mevrouw van den Berg: “Als ik Marja niet had gehad, dan was ik dood geweest. Ze heeft eigenlijk duizenden euro’s verdiend. Wie moet ik anders roepen, als ik hulp nodig heb? Soms heb ik niet eens in de gaten dat ze binnen is. Ze regelt alles voor mij. Het is moeilijk om erop te komen, omdat het overal in zit: de was, koffie klaarzetten, bed opmaken.” Marja vult aan: “Ik kijk ook wat voor zorgmateriaal ik moet
regelen en bijvoorbeeld de huurtoeslag. Voorheen kwam ze ook elke dag eten, tegenwoordig breng ik van maandag tot zondag warm eten. Binnenkort komt ze drie weken logeren vanwege een renovatie.”

Naast dit alles vergeet Marja de gezelligheid niet: ze brengt soms een visje en regelmatig een bosje bloemen. Ze geeft toe: “Zonder gevoelens zou je dit niet kunnen volhouden. Ze belt me soms 80 keer per dag, zonder overdrijven. Ik doe het echt omdat ik zo veel van haar houd.”