Column: Gelukzoekers in Noorwegen

Verschillende mensen waarschuwden ons voor het stugge karakter van de Noren. Daar hebben wij dus niks van gemerkt. Vind je iemand stug die niet gelijk een knuffel geeft - of zoals Albert uit B&B vol Liefde zou zeggen: een huggie? Dan wellicht wel. Maar, wij voelden ons juist gezien door de mensen daar. We kregen de aandacht die we nodig hadden, wat soms in kleine dingen zit.

Zo wilden wij op een dag een berg op wandelen, toen een Noor zei ‘Ik zou het niet doen’. Wij wisten dat – als een Noor het zegt – je daar maar beter naar kunt luisteren. Later liepen we een beter bereikbare berg op, maar kwamen we bijna in een sneeuwstorm terecht. Het enige restaurant dat we tegenkwamen, bleek niet open te zijn vanwege een besloten feest. Toch mochten we binnenkomen en kregen we wat te eten, ‘want binnen was het warm’. Het was fijn om te ervaren dat er iemand voor je klaarstaat op een cruciaal moment. Zo moet dat in de samenleving eigenlijk altijd gaan; dat je elkaar soms even bijstaat. 

Dit voorbeeld bleek later een uiting te zijn van iets groters. In Oslo arriveerden we in onze Airbnb, een schattig appartement in een gebouw dat om een hofje heen is gebouwd. Tuinbanken, een barbecue, waslijnen voor algemeen gebruik en een kruidentuin voor bewoners. Aan alles kon je zien: hier wordt rekening gehouden met samen leven. 
De constructie van gebouwen en wijken zorgen ervoor dat mensen elkaar op een organische manier tegenkomen en ontmoeten. We kwamen zelfs midden in een woonwijk een wedstrijdzwembad tegen, publiekelijk beschikbaar en ondanks de 18 graden gretig gebruikt door zwemmende kindjes. In Nederland zou dat in verband met veiligheidsmaatregelen nooit mogen. Bovendien moet je in Nederland entree betalen om te zwemmen en soms op wachtlijsten staan. Je kon hier zo het zwembad in plonzen.

Dat wij al deze gemeenschapszin zagen is geen toeval, want Scandinavische landen zoals Noorwegen zijn gebouwd op een sociaaldemocratisch stelsel. De sociale zekerheidsstelsels zijn uitgebreid en horen tot de beste van de wereld. In geluk-ranglijsten staan zij torenhoog.

Scandinavische landen zijn goed in het neerzetten van een sterk fundament, door sociale zekerheid te garanderen voor iedereen. Hun model bewijst dat het effectief is collectief welzijn belangrijk te maken.

Dit is iets wat verder gaat dan één sector zoals de thuiszorg. Wij kunnen slechts aan onze eigen knoppen draaien. Échte oplossingen zitten in basisvoorwaarden die voor iedereen gecreëerd moeten worden. Een taak voor de overheid, wat overigens niet betekent dat wij als Actief Zorg niks kunnen veranderen, of ik als individu.

Wat we kunnen doen is op elkaar letten. We hebben dan misschien geen gezamenlijke waslijn, maar we hebben wel buren, een straat of lokale supermarkt. Even vragen aan die buurtbewoner hoe het gaat. Dit is goed voor iedereen, want jij wordt er namelijk óók gelukkig van als je iets voor een ander doet.  Zoals hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis aangeeft in de Podcast Psycholoog aflevering over Geluk: Verbinding maken met mensen is wat ons gelukkig maakt. Dat zit soms in de meest onbenullige vormen van contact, zoals een korte blik in iemand ogen.

Loodgieters en bloemschikkers zijn vaak het gelukkigst, geeft Dijksterhuis aan. Omdat ze direct resultaat zien van hun werk én omdat ze mensen gelukkig maken. 

Samen leven, samen zorgen. We zouden er zoveel mee kunnen oplossen. Maar de wereld veranderen begint altijd bij jezelf. Sinds ik terug ben uit Noorwegen maak ik meer praatjes. Ik probeer minder verzonken te zijn in gedachten en in het moment te leven. Zodat ik meer om me heen kijk en de mensen om me heen echt zie. Ik merk dat contact dan als vanzelf gaat. Al is het maar een korte blik in iemands ogen.